(Samen)werkend leren

Terwijl wij  om de oren worden geslagen met rapporten  over de impact  van belangrijke technologische en maatschappelijke trends op de werkvloer, hebben wij nog altijd een zeer klassiek beeld van wat de meeste beroepen  inhouden.

Dezelfde functie...?

Een verpleegkundige verzorgt zieke mensen. Een informaticus ontwikkelt software.

Intussen moet die verpleegkundige wel een elektronisch patiëntendossier beheren, ingewikkelde technische apparaten bedienen en zich houden aan allerlei snel wisselende administratieve regels. Van de informaticus wordt verwacht dat zij op een vlotte, klantgerichte manier eindgebruikers in het ontwikkelingsproces betrekt en in een projectteam samenwerkt met de meest uiteenlopende profielen.

Functies veranderen en de bijhorende competenties veranderen mee.

Nieuwe competenties !

In elke rol zijn er administratieve taken bijgekomen en moet je meer  verantwoording afleggen - aan de klant, aan de opdrachtgever, aan de overheid of het management.

Waar het tot voor kort "bon ton” was om te vertellen hoe druk je het wel niet had moet je nu "het overzicht behouden", "de focus niet verliezen" en ervoor zorgen dat "iedereen nog mee is in ons verhaal".

Je werkt niet langer in een team met gelijkgestemde collega's,  je moet nu "multidisciplinair" en "agile" werken, liefst in een "professionele netwerkomgeving".

De nieuwe competenties die daarbij komen kijken zijn niet op één twee drie verworven. Je kan daarvoor opleidingen aanbieden, klassikaal of digitaal, je kan "learning communities" en "kennisfora" opstarten, je kan materiaal beschikbaar stellen..maar in al die gevallen blijven leren en werken van elkaar gescheiden.

Leren door samen te werken

Zou het, vermits mensen toch al met elkaar samenwerken,  niet efficiënter zijn om van die samenwerking een leerinterventie te maken ? Door leren en werken met elkaar te verbinden bereik je twee keer  resultaat : deelnemers hebben samen iets gerealiseerd én ze hebben zich verder ontwikkeld.

Dat principe hebben wij twee keer toegepast voor de ingenieursvereniging  ie-net. Tijdens een weekend voor jonge, pas afgestudeerde ingenieurs lieten we hen in verschillende teams gedurende twee dagen een oplossing uitwerken voor een complex technisch probleem. Het ene jaar was dat een mobiliteitsvraagstuk in China, een ander jaar bogen zij zich over intelligente kledij. Op het einde van het weekend moesten de teams hun oplossing voorstellen aan een groepje stakeholders en investeerders.

Wij observeerden hoe de samenwerking in de teams verliep : wie nam spontaan de leiding, hoe werd er overlegd en hoe werden er beslissingen genomen, bleef iedereen betrokken, werd er onderhandeld met andere teams, hoe overtuigend was de presentatie ?

Op basis van die observaties gaven wij regelmatig feedback en maakten de koppeling van wat we hoorden en zagen met basisprincipes en -modellen voor een goede communicatie en samenwerking.

De deelnemers vonden dit een zeer verrijkende ervaring. Zij waren erg gemotiveerd om met hun team het beste resultaat neer te zetten en zij ondervonden aan den lijve hoe een goed gebruik van "soft skills" hun slaagkansen verhoogde.

Dat is dus "samenwerkend leren". Je werkt samen om een doelstelling te realiseren en ondertussen leer je bij.

Acht eenvoudige tips

Alleen maar een team aan het werk zetten volstaat echter niet. Als je van samenwerking een leerervaring wil maken zal je dat heel bewust moeten doen. Deze tips helpen je hopelijk al een eind op weg.

1. Beslis vooraf welke competenties je wil ontwikkelen. Hou daar rekening mee bij de keuze van het project van de opdracht.

2. Zorg voor  een opdracht die naar een duidelijk resultaat toewerkt : een nieuw product of een procesverbetering bijvoorbeeld. Maak de taak uitdagend maar niet onmogelijk.

3. Wees helder in je verwachtingen. Stel het resultaat voorop maar geef ook aan welke leerdoelen je wil bereiken : een optimale samenwerking, een overtuigende presentatie, beslissingen die in consensus worden genomen...

4. Kies voor een opdracht waarbij  medewerkers afhankelijk van elkaar zijn : omdat ze hun eigen kennis en expertise moeten combineren met die van anderen, omdat ze informatie moeten delen.

5. Denk na over de samenstelling van het team dat de opdracht gaat uitvoeren.  Door mensen bij elkaar te brengen met een verschillende achtergrond, voorkennis of ervaring daag je hen uit om te leren omgaan met verschillen en constructief naar oplossingen te zoeken.

6. Bouw specifieke opleidingsmomenten in waarmee je de leerervaring versterkt. Dat kunnen filmpjes zijn, een korte oefensessie, uitleg over een bepaald model.

7. Zorg voor veiligheid in het team en maak de leden zelf verantwoordelijk voor het groepsproces. Dat is nog een reden om van in het begin je verwachtingen over dat proces te formuleren.

8. Bespreek zowel het resultaat van de opdracht als het proces dat daartoe heeft geleid. Hoe werd het werk georganiseerd ? Wie nam de leiding ? Kwam iedereen even veel aan bod ? Op welke manier werden conflicten afgehandeld ? Hoe werden beslissingen genomen ?

In een tijd waarin alles alleen maar sneller lijkt te gaan en elk werk alleen maar complexer lijkt te worden zijn mensen voor het behalen van hun eigen resultaat steeds meer afhankelijk van elkaar. Gelukkig zijn wij van nature sociale wezens en spontaan geneigd tot samenwerking.

Misschien vormt samenwerking daarom wel de beste basis voor elke geslaagde leerinterventie.

Reacties

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.