Converseren : een kunst die we dreigen te verleren ?

"Wacht even, ik denk dat Isabelle nog iets wil zeggen."  
“Isabelle, ben je daar nog ?”
“Kunnen jullie mij horen ?”
"Wij horen je wel maar we zien je niet.”
“Isabelle, je bent even weggevallen.”

Soms lijken digitale vergaderingen op séances waarin geesten van dierbare overledenen worden opgeroepen. Echte conversatie is op zo een moment zeer moeilijk.

Maar de kwaliteit van een conversatie hangt niet zozeer af van de gebruikte hulpmiddelen. Conversatie mag je - in tegenstelling tot een gesprek - als “kunst” omschrijven : het is een stijlvolle uitwisseling van meningen tussen twee gelijkgestemde personen. Een conversatie kent geen winnaars of verliezers en hoeft niet noodzakelijk te leiden tot een bruikbaar resultaat.

Praten of converseren ?

Van gesprekken en zeker van gesprekken op het werk wordt net wel verwacht dat ze nuttig zijn. Een gesprek voer je om helderheid te scheppen, om iemand van mening of zelfs van gedrag te laten veranderen, om een conflict op te lossen. Menig werknemer slaat de schrik om het hart op het moment dat zijn manager zegt : “Wij moeten eens praten”.

Een vaak gehoord gemis, nu we op het werk door afstand van elkaar zijn gescheiden, zijn de praatjes bij de koffiemachine. Wat wij missen zijn niet zozeer de koetjes en kalfjes die er besproken worden dan wel het gevoel van samenhorigheid dat daar ontstaat en het plezier van iets - een mening, een afkeer, een verhaal - met anderen te delen. Als wij een praatje over het weer, de kinderen, de voetbaluitslagen of de meest recente corona-regels al belangrijk vinden, hoe veel meer deugd kunnen we dan beleven aan een echt gesprek.  

Converseren is een kunst

Conversatie is doelgerichter dan geklets, menselijker dan roddel, intiemer dan discussie. Je kan het vergelijken met een beschaafd gezelschapsspel. In het gespreksonderwerp zit de uitdaging : het moet interessant genoeg zijn om erover te willen nadenken en om daarna je gedachten op een elegante wijze te formuleren. Er zijn een paar simpele  spelregels : je moet voldoende zelfverzekerd zijn om voor je eigen overtuiging uit te komen en tactvol genoeg om de anderen te laten uitspreken. Meer nog dan goed spreken moet je aandachtig kunnen luisteren om de betekenis achter de woorden te doorgronden. 

In een conversatie sta je op gelijke voet met elkaar.  Je wisselt eigen ervaringen, gedachten en gevoelens uit met die van je gesprekspartner. Er is geen niveauverschil tussen wie spreekt en wie luistert en je doet beide beurtelings.

Daarom zijn sociale media weinig geschikt voor conversatie. Ze zetten aan tot bot heen en weer geroep waarin elke partij de ander probeert te overtreffen. Je weet niet met wie je aan het praten bent en dus kan je ook niet luisteren.

Luisteren wil in dit geval zeggen : opnemen wat de ander zegt zonder dat te beoordelen. Het is een vorm van respect en van nederigheid : erkennen dat wat de ander te vertellen heeft even waardevol is als jouw eigen bijdrage aan het gesprek. Pas als je goed kan luisteren krijg je ook recht van spreken.

Converseren mag dan al een ‘kunst’ worden genoemd, elke kunst kan je leren. Deze tips helpen je al een eind op weg. 

Vijf tips en één link 

1) Wees geïnteresseerd in andere mensen. Wie oprecht geïnteresseerd is in anderen, is meestal zelf ook interessant.  Door interesse te tonen moedig je de andere ook aan om ontspannen en vrijuit te praten.

2) Stel meer vragen. Vragen zijn de smeerolie in een conversatie. Ze helpen het gesprek vooruit en geven er richting aan.  Door vragen te stellen laat je ook je interesse in de andere blijken.

3) Zorg voor een evenwicht tussen praten en luisteren. Als de ene persoon alleen maar praat terwijl de andere daar met moeite een woord kan tussen krijgen wordt een gesprek saai. Wie op elke vraag niet verder dan een éénlettergrepig antwoord geraakt, zal evenmin bekend staan als een boeiend gesprekspartner.

4) Wees interessant en praat niet alleen over jezelf. Over ons zelf praten wij natuurlijk het liefst. Elk onderwerp kan een aanleiding zijn voor alweer een anekdote over ons eigen leven - of nog erger, over onze kinderen en kleinkinderen. Maar daarmee trek je het gesprek naar je toe terwijl in een conversatie elke deelnemer even belangrijk is. 

5) Wees vriendelijk en ontspannen. Ga het gesprek aan met een glimlach. Hou het luchtig. Wandel of ga koffie drinken.  Stop op tijd met klagen. Help mekaar om tegenslag en frustraties te relativeren.  Ga emoties niet uit de weg maar laat ze ook niet de bovenhand halen. Een conversatie is geen wedstrijd, doe dan ook geen moeite om die te winnen.

Nog meer tips ? Laat je inspireren door deze TedTalks : The art of meaningful conversation

Conversaties zijn gelegenheden om met iemand anders een band te creëren, om van elkaar te leren, om samen wijzer te worden. Eigenlijk zijn ze een vorm van teamwerk die we nu misschien nog meer dan vroeger moeten koesteren.

Reacties

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.