Leren of onderwezen worden ?

Ja, ik ben ook zo iemand die na het zien van de uitstekende serie “The queen’s gambit” op Netflix besloot dat het tijd werd om mijn schaakvaardigheden aan te scherpen. De vraag was alleen : hoe ?

Ik zou bij een schaakclub een cursus schaken voor beginners kunnen volgen. Ik zou een paar vrienden kunnen opbellen en hen vragen of zij het mij wilden leren. Ik zou op zoek kunnen gaan naar instructievideo’s op Youtube. Ik zou elke dag een potje met mezelf kunnen spelen en daar lessen uit proberen te trekken.

Didactics, Discourse, Discovery, Doing

Mocht Jane Hart (*) dit lezen dan zou ze zeggen dat ik de vier D’s van leren tot mijn beschikking had : de “D” van Didactics (het leren via een cursus), Discourse (het leren van vrienden), Discovery (het leren door zelf op zoek te gaan naar informatie) en Doing (het leren door het dagelijks te doen).

Op haar site legt Jane uit hoe van die vier “D”’s mensen het minst en het minst graag leren van “Didactics” en hoe L&D afdelingen daar toch nog steeds het meest op inzetten - al dan niet in een digitale vorm.

Jane Hart baseert zich voor die stellingname op wat mensen zelf zeggen. Ik wil best aannemen dat veel volwassenen niet graag naar een verplichte cursus gaan maar de meeste goede opleidingsprogramma’s die ik ken bevatten minstens een mix van Didactics, Discourse en Discovery en zorgen ervoor dat je onmiddellijk daarna kan beginnen met het Doing.

Een uitdagende ervaring

Daarom hou ik meer van wat Nick Shackleton-Jones (**) schrijft over leren. Mensen leren volgens hem doordat ze voor een uitdaging staan die ze moeten overwinnen. Als je mensen iets wil leren kan je maar twee dingen doen : je kan ze een uitdaging voorstellen die het leren stimuleert of je kan hulpmiddelen bieden die ze kunnen gebruiken als ze worden uitgedaagd. 

Om te leren schaken is het schaakreglement een hulpmiddel. Een cursus, een video, advies van vrienden kunnen dat ook allemaal zijn. Welk het meest effectief is hangt af van mij en mijn situatie. Als ik morgen wil beginnen met leren heb ik niets aan een cursus die pas over een half jaar van start gaat. Als ik het echt goed wil kunnen zal een cursus waarschijnlijk nuttiger zijn dan een paar filmpjes over de meest gebruikte openingszetten. Eke dag tegen mezelf schaken is een tijdlang uitdagend, maar op een bepaald moment zal ik toch op zoek moeten gaan naar een andere tegenstrever.

Je kan in bovenstaande paragraaf het woord “schaken” vervangen door eender welke vaardigheid waarin je meesterschap wil bereiken.

Leren = onderwezen worden ?

Waar het zowel bij Jane Hart als bij Nick Shackleton-Jones om draait is dat  “leren” nog altijd wordt gelijkgeschakeld met “onderwezen worden”.

Als leidinggevenden een leerprobleem vaststellen vragen ze aan de opleidingsafdeling om daar een opleidingsproces te ontwerpen. Dat proces kan vele vormen aannemen - een klassikale training, een webinar, e-learning, een openlucht evenement - maar in wezen blijft de aanpak dezelfde : je vertelt mensen hoe ze iets moeten doen en je hoopt dat ze dat daarna zullen herhalen.

Indra Partners heeft als “tagline” gekozen voor “verbindend leren” omdat wij van plan waren om zo weinig mogelijke op zichzelf staande leerinterventies te doen. Leren moet volgens ons sterk verbonden blijven met al het andere wat je op je werk doet.

In de praktijk worden wij toch nog vaak gevraagd om een “opleiding” uit te werken. We maken die zo gevarieerd mogelijk, gebruiken daarbij alle “D”’s van Jane en proberen er zoals Nick vraagt een “uitdagende ervaring” van te maken, maar toch blijft het zwaartepunt eerder op “onderwijzen” dan op “leren” liggen. Dat is immers wat de klant vraagt en wat ook andere providers doen.

Terug naar de essentie

Hoezeer HR en L&D afdelingen ook hun geloof belijden in leren op de werkvloer, het blijft moeilijk om van het “onderwijs”-model af te stappen. Medewerkers en leidinggevenden  zijn er misschien niet zo dol op maar ze kennen het.

Ook moeten we er geen doekjes om winden : iets leren vraagt inspanning en daar houden mensen niet van. Je kan pas genieten  van de vruchten van je arbeid nadat het harde werk is gedaan. Toonladders oefenen is niet aangenaam.  Maar als je het applaus hoort na je eerste concert ben je blij dat je die moeite gedaan hebt.

Daarom is dit een pleidooi om misschien wat minder naar alle mogelijk nieuwe tools en techniekjes te kijken waarmee je leren kan "opleuken" en wat meer naar de essentie.

Leermiddelen zijn toeters en bellen, ze maken misschien veel lawaai en ze blinken in de zon maar je  mag ze niet achterna lopen zoals kinderen een fanfare : vrolijk huppelend en dansend maar zonder te weten waar ze naartoe gaan.

De hamvraag blijft : wat wil je leren en waarom ? Wat zal je anders doen nadat je het geleerd hebt ? Pas daarna kan je op zoek gaan naar de beste manier om dat te leren. Zolang de inspanning die dat vraagt opweegt tegen het verwachte plezier is de kans klein dat je jezelf dan schaakmat zet.

(*) cf. intro Jane Hart op https://www.modernworkplacelearning.com/cild/

(**) cf. blog van Nick Shackleton-Jones op http://www.aconventional.com/

Reacties

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.